ترکمتر یا گشتاورسنج ابزاری است که برای اعمال گشتاور مشخص به پیچ و مهره‌ها در صنایع مختلف مانند مکانیک، هوافضا، خودروسازی و … استفاده می‌شود. این ابزار با دقت بالا، میزان نیرویی که به پیچ یا مهره وارد می‌شود را کنترل می‌کند و از آسیب دیدن رزوه‌ها، سفت شدن بیش از حد و یا شل شدن اتصالات جلوگیری می‌کند.
استفاده از ترکمتر در موارد زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:
حفظ ایمنی : سفت شدن بیش از حد پیچ و مهره‌ها می‌تواند منجر به شکستن آنها و بروز حوادث ناگوار شود. از طرفی، شل شدن اتصالات نیز می‌تواند باعث نشت سیالات، خرابی قطعات و بروز مشکلات فنی شود. استفاده از ترکمتر این اطمینان را می‌دهد که اتصالات با گشتاور مناسب سفت شده‌اند و ایمنی کار تضمین می‌شود.
بالا بردن دقت : در بسیاری از کاربردها، مانند مونتاژ قطعات حساس، سفت شدن پیچ و مهره‌ها با گشتاور دقیق الزامی است. ترکمتر این امکان را فراهم می‌کند که گشتاور اعمال شده به اتصالات با دقت بالایی کنترل شود.
افزایش طول عمر قطعات : سفت شدن بیش از حد پیچ و مهره‌ها می‌تواند به رزوه‌ها آسیب برساند و عمر مفید آنها را کاهش دهد. استفاده از ترکمتر از این امر جلوگیری می‌کند و به افزایش طول عمر قطعات کمک می‌کند.
ترکمترها در انواع مختلفی تولید و مورد استفاده قرار می گیرند ، در ادامه تعدادی از ترکمتر های رایج عنوان شده است.
ترکمتر عقربه‌ای : این نوع ترکمتر دارای یک عقربه است که میزان گشتاور اعمال شده را نشان می‌دهد.
ترکمتر دیجیتال : این نوع ترکمتر دارای یک نمایشگر دیجیتال است که میزان گشتاور اعمال شده را به صورت عددی نمایش می‌دهد.
ترکمتر تقه‌ای : این نوع ترکمتر پس از رسیدن به گشتاور مورد نظر، با ایجاد یک تقه یا صدا به کاربر اطلاع می‌دهد.
ترکمتر هیدرولیک : این نوع ترکمتر برای اعمال گشتاورهای بالا استفاده می‌شود.
بهتر است هنگام انتخاب ترکمتر و استفاده از آن به نکات زیر توجه ویژه ای داشته باشید.
+ محدوده گشتاور : ترکمتر را باید با توجه به محدوده گشتاور مورد نیاز انتخاب کنید.
+ دقت : دقت ترکمتر از اهمیت بالایی برخوردار است. ترکمترهای دیجیتال معمولاً دقت بالاتری نسبت به ترکمترهای عقربه‌ای دارند.
+ کیفیت ساخت : ترکمتر باید از کیفیت ساخت بالایی برخوردار باشد تا در اثر استفاده مکرر دچار آسیب نشود ، ترکمتر های ارائه شده توسط آزمون پژهان ایساتیس مطابق با آخرین استاندارد های بین المللی طراحی و تولید شده و از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
+ کالیبراسیون : ترکمتر باید به طور دوره‌ای کالیبره شود تا دقت آن حفظ شود.
ترکمتر یکی از ابزار های کاربردی در صنایع مختلف از جمله هواپیماسازی ، خودروسازی ، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به شمار می رود. به عنوان مثال میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
+ در مونتاژ و تعمیرات گیربکس خودرو، برای سفت کردن پیچ و مهره‌های پوسته گیربکس، دنده‌ها، شفت‌ها و سایر اجزای گیربکس از ترکمتر استفاده می شود تا پیچ و مهره های گیربکس تحت تاثیر تنش ها و ارتعاشات محیطی به مرور زمان فرسوده یا شل نشوند.
+ در صنایع هواپیمایی، برای مونتاژ، تعمیر و نگهداری و یا بازرسی اتصالات، قطعات موتور، بال ها و بدنه هواپیما باید از ترکمتر استفاده شود تا اتصالات با بالاترین کیفیت ممکن انجام شود و خطری مسافرین هواپیما را تهدید نکند.
+ در نصب خطوط لوله نفت و گاز، از ترکمتر برای سفت کردن فلنج‌ها و اتصالات با گشتاور مناسب استفاده می‌شود. این کار از نشت سیالات و بروز حوادث جلوگیری می‌کند.
